Türkiye’deki teknoloji uzmanlarının uzun zamandır beklediği haber dün geldi: Ulaştırma Bakanı Lütfi Elvan, mobil iletişimde 4G yetkilendirme ihalesini Mayıs ayında tamamlayıp yıl sonunda hizmete sunacaklarını söyledi. Aynı açıklama sırasında 4. operatörün de geleceğini ifade etmiş. Bu konu gerçekten ilginç. Mevcut operatör dengelerini nasıl etkileyecek hep beraber izleyeceğiz. Öncelikle 4G’nin bizi nasıl etkileyebileceğine kısaca bakalım.
Hız, hız ve daha fazla hız!
4G’nin kullanıcılar için belki tek anlamı “daha fazla hız”. Mevcutta 4G teorik olarak 3G’e göre 5 kat hız vaad ediyor. Gelişmeye devam etmesiyle ve ince ayarlarla bu hızın daha da yukarıya taşınacağını bekliyorum.
4G, 3G’e göre teoride 5 kat hızlı download hızı getiriyor.
Hız demek daha fazla video ve grafik demek. Açıkçası görsel içeriği çıkarttığımız zaman 3G zaten neredeyse tüm uygulamalar için yeterli bir hız. Online oynanan oyunlar dahi çok etkilenmeyecek bence çünkü bugün bir oyunu yüklerken ve oynarken 3G olması ya da Wireless olması arasındaki fark zaten hissedilmiyor. Çoğu oyunun mobil cihazda yüklenmesinin 4-5sn sürmesi online olarak download edilen data miktarından değil uygulamanın kendi işleyişinden kaynaklanıyor. Optimize şekilde yazılmamış uygulamalar wireless bağlanılsa bile yavaş açılıyor.
Video hızındaki gelişmeler mobil DVR gibi çözümlerin yayılmasına izin verecek. Artık her toplu taşıma aracında bir kamera ve bu kameranın online (canlı) olarak bir merkezden veya kullanıcılar tarafından izlenebilmesi mümkün olacak. Bu 3G’de de mümkündü ama hız düşüşleri, duraksamalar, kapsamanın Edge’e düşmesi sorun olabiliyordu. Şimdi ise kapsama dışına çıkılsa bile tekrar 4G kapsamaya girildiğinde cihaz gönderemediği datayı hızlıca gönderebilir ve arayı kapatabilir. Cihazların bu şekilde buffer’lı gönderme ya da backlog’u gönderme opsiyonu var mı bilmiyorum ama yoksa da donanım dünyası kısa zamanda adapte olacaktır.
Mobil TV
3G’de kesintili olacak diye yüksek kalite (hd/full hd) video izlemeye çekinenler artık mobil olarak seyahat ederken bile rahatlıkla yüksek kaliteli TV yayını ve video izleyebilecek. Bu da mobil TV’ye ve video içeriğine olan talebi artıracak. Bu alanda yeni yayıncı ve içerik kuruluşlarının ortaya çıkması çok muhtemel. Belki de 4. operatör‘den kasıt sadece 4G ve wireless hotspot data yayını yapan bir mobil TV sağlayıcıdır, kim bilir?
Tablet cihazlar ve data hatları
Mobil bağlantı hızının artmasıyla tabletlerini genelde evde wireless ile video seyretmek için kullananlar artık data hattı / simkart destekleyen bir tablet almayı planlayacak. Mevcut simkart destekli tableti olanlar da boş olan simkart yuvasına takmak üzere data hattı almayı düşünecek. Datanın birim maliyetinin ucuzlamasıyla 3G ve 4G data penetrasyonu ciddi oranda artacak. Birim maliyet diyorum çünkü ihtiyacın ve dolayısı ile kullanımın artmasıyla toplamda ödeyeceğimiz miktarın azalacağını sanmıyorum. Bir kaç sene önce 1 GB data hattı yeterken şu anda 2 GB data hattı akıllı telefonumuz için yeterli değil. Bugün 4-5 GB’lık popüler data paketleri 4G’nın gelmesiyle bir anda 10-15 GB bandına sıçrayacaktır.
Büyük tablet derken 12-13″ ile başlayalım derim. Panasonic 20″ ile vur deyince öldürmüş 🙂
Akıllı telefonla beraber tablet penetrasyonunda ciddi bir artış bekliyorum. Mobiliteleri biraz azalsa da bence tabletlerin artık 10-11″ boyutunu aşma zamanı geldi. 12-13″ tabletlerde TV seyretmek daha keyifli olacaktır. Hele bu tabletleri mutfak televizyonu gibi gerektiğinde duvar aparatına asabilsek güzel olmaz mı? 🙂 Apple, bir sonraki nesil iPad’lerde daha büyük ekran opsiyonu sunarsa hiç şaşırmam. iPad Plus ya da iPad Maxi’yi bakalım ne zaman göreceğiz!
ADSL ve Fiber internet
Fiber konusunda şu anda bir kaygım yok. Sonuçta ışık hızı olduğundan hala açık ara önde bir teknoloji. Hem sunduğu hız hem de bu hızın korunabilmesi, yoğun bandwidth kullanımını kaldırabilmesi, ayrı uygulamalara ayrı kanallar sunabilmesi vs gibi özellikleri ile hala rakipsiz bir teknoloji.
Ama ADSL konusunda o kadar ümitli değilim. Bugün ADSL almamızın en büyük sebebi sağlıklı ve kesintisiz bir internete evde sürekli ihtiyaç duymak. Eğer aynı hizmet kalitesini ve hızını 4G modemle alabileceksem ADSL’e ihtiyacım kalacak mı? Donanım olarak var mı bilmiyorum ama içine birden fazla simkart takılabilen modemler olsa… TV’yi de internetten seyredeceğim dediğimde evdeki hızım düşmesin diye bir simkart daha, yani bir paralel hat daha rahatlıkla eklenebilse. Ya da 3 simkart ekleyim hızımı 4G x 3’e çıkarabilsem? Bunu yaparken de ek maliyet olmasa sadece kullandığım dataya veya abone olduğum hizmete göre ücret versem?
Karasal hatla alınan internet hizmetinin önünde başka tehditler de var. Google’un sıcak hava balonları ile açık alanlarda wireless bağlantı sağlamaya yönelik yaptığı Project Loon projesine bakarsanız bizi başka ne tür gelişmeler bekliyor görebilirsiniz. Kısaca mobil teknolojilerin önünü ADSL’e göre çok daha açık görüyorum. Fiber altyapının bile bir süre sonra bireysel kullanıcılar tarafından bugünkü kadar aranmayıp sadece kurumsal firmalara yönelik ve backbone altyapısı olarak devam etmesi çok muhtemel.
Sağlık ve gizlilik
4G hayatımızı hep iyi yönde mi geliştirecek? Her güzel şeyin bir maliyeti vardır! 4G demek daha fazla data transferi ve daha fazla sayıda transfer eden cihaz demek. Ortalıkta dolaşan daha fazla dalga demek. Data transferinin sağlığa etkisi hep tartışma konusu olsa da sağlığa etkisi kanıtlanmış olan konular var. Örneğin cep telefonları ve tabletlerimizin verdiği ısı ve bu ısıya sürekli temas ederek maruz kalmak. Sürekli aynı pozisyonda cihazları tutmaktan oluşan ortopedik sorunlar ya da daha az hareket ettiğimizden dolayı oluşan sağlık sorunları kullanımın artması ile daha sık karşımıza çıkacak. Eskiden zayıflamak için pilatese, diyetisyene gidenler artık teknolojik cihazları kullanırken sağlığını da koruyabilmek için özel teknoterapistlere (terimi şimdi uydurdum gerçi) ihtiyaç duyabilir.
Gizlilik (privacy) konusunu, kişisel olarak ilgi alanım olduğundan değinmeden geçemeyeceğim. Daha hızlı data ve daha büyük kotalar demek cihazların kullanıcıya hissetirmeden gizlice daha fazla data gönderebilmesi demek. Eskiden masaüstü bilgisayarımızda internet yavaşladığında ya da aylık kota erkenden dolduğunda “hmm.. acaba başka bir program mı internetimi kullanıyor?” diye şüphelenip araştırabiliyorduk. Artık uygulamalar çok daha fazla izin almaya çalışacak, izni alabilen yüklüce datayı gönderebilecek, bunun yanında kötü niyetli uygulamalar izin dahi almadan bilgilerimizi daha rahat transfer edebilecek. O yüzden data dünyasına kaydıkça güvenlik ve gizlilik çözümlerine ihtiyacın artacağını, Antivirüs, bilgi güvenliği, VPN gibi hizmetlerin yaygınlaşacağını düşünüyorum.
4G ile bol internetli günleri beraberce yaşamak dileğimle!
One thought on “Türkiye 4G ile buluşmak üzere. 4G ile hayatımızda neler değişecek?”