Alternatif Fahri Trafik Müfettişliği Fikri

Geçtiğimiz bayramlarda İstanbul’dan tatil yörelerine gidiş ve dönüş trafiği, kilometrelerce kuyruk hakkında bol bol TV haberi seyretmeme rağmen “ne kadar kötü olabilir, giderken sabah erken çıkarım, dönerken birkaç gün erken dönerim” şeklinde bir yanılgı ile bu Kurban Bayramı’ında araba ile yollara düştüm.

Giderken Sapanca’ya kadar, dönüşte de aynı şekilde Sapanca’dan itibaren trafikte yoğunluk nedeniyle ekstradan 2-3 saat harcadım.

Beni en çok sinirlendiren şeylerin başında birilerinin başkalarının hakkına saygı göstermemesi gelir. Bazıları bir tek akıllı, kurnaz, uyanık kendileri sanır, bunu uygularken de başkalarının hakkını çiğnemekten, hatta yasaları ve kuralları dahi çiğnemekten rahatsız bile olmaz.

Otoyol üzerinde bayram trafiğinde buna gene bol bol şahit oldum. En çok da gördüğüm emniyet şerit ihlalleri idi. Emniyet şeridi neredeyse normal şerit kadar yoğundu, herkes dalıyordu. Çoğu, “uyanık ya”, dörtlüleri yakıp sanki acil bir durum varmış gibi gidiyor, bir polis arabası görünce nasıl oluyorsa o acil durum hemen kayboluyor, hemen normal şeride girip dörtlüleri kapatıyordu.

Bu durumda açıkcası aracım bozulsa emniyet şeridinde durmaya korkarım çünkü araçlar sağdan o kadar hızla gidiyorlar ki birinin arkadan çarpma tehlikesi çok yüksek. Olay sadece kuralların ya da hakların çiğnenmesi değil, üstüne insan güvenliğinin tehlikeye atılması bence!

Açıkcası ne bu bayramda ne de daha önce emniyet şeridi ihlali yüzünden trafik polisinin aktif olarak kontrol yapıp ceza kestiğini görmedim. Genelde hız kontrolü yapıyorlar. Kaza önleme açısından hız kontrolü daha önemli ise tamam onu yapsınlar, zaten emniyet şeridini nereye kadar kontrol edebilirsiniz, kilometrelerce yol… Ya da her yere EDS koymak lazım, biz EDS’den anlıyoruz, ortadaki düz çizgiden değil!

Fahri trafik müfettişlerimiz var, ya da en azından vardı (hala var sanırım). Ama birçok güzel fikir gibi bu fikri de doğru uygulayamadığımız için “usulsüz kesilen mahri müfettiş cezaları mahkemeden döndü”, “… fahri müfettiş görevi kötüye kullanmaktan görevden alındı”, “fahri müfettiş sinirlendiği adama ceza kesiyordu…” gibi haberleri hepimiz basında gördü.

Binlerce ek trafik polisi işe almak, sürekli çalıştırmak mantıklı gözükmüyor. “Fahri müfettişlik” diye bir oluşum varsa burda kuralları ve kontrolü doğru koymayıp kişileri kendilerine buyruk yapmak da çözüm olmamış.

Peki ne yapmak gerekir?

Bence anahtar kelime: “kontrol“. Yasak, kural, saygı, ahlak.. bunlara uymamız için “kontrol” gerekiyor. EDS bunun kanıtı. EDS varsa sarı ışıkta duruyoruz. Yoksa herkes kırmızıyı zorluyor. EDS’i bile sonuna kadar zorluyoruz. Kavşakta EDS hangi yönde çalışıyor artık biliyor, sadece o yönde dikkate alıyoruz. Sahil yolunda iki nokta arasında ortalama hız ölçümü yapılıyor. Bu 2 nokta arasında herkes Amerika’daki gibi sabit 70km/saat hızla gidiyor. Kimse hız yapmıyor. Son kontrolü geçtikten sonra ne oluyor, aynı tas aynı hamam… back to reality…

O zaman, güvenilir bir takip ve kontrol mekanizması gerekiyor. Şerit ihlallerinü görünce aklıma gelen fikir aslında tüm fahri müfettişlik sisteminde uygulanabilir. Nasıl mı çalışacak?

1. Fahri müfettiş olarak aracınızın ön camına (OGS gibi) bir kamera takacaksınız. Böyle bir teknoloji zaten var, bir arkadaşımın arabasında gördüm, sürekli kayıt yapıyor. Internette dikiz aynasına entegre modeller de olduğunu gördüm, bu konuda yakında çok fazla seçenek bulabiliriz.

2. Bu kamera araç çalışırken sürekli çekim yapacak, kapasitesine göre de son X saati diskine kaydedecek. Saat bile gerekmez aslında, son 15dk’i sürekli kaydetse yeter. Üzerindeki sim kart ile de mobil olarak datayı trafik merkezine gönderme özelliği olacak. Sıkıştırılmış 1-2 dk’lık video gönderebilmek yeterli olacaktır.

3. Fahri müfettiş kamera ile bir olay yakaladığında, örneğin şerit ihlali, cihaz üzerindeki “Raporla” düğmesine basacak, süreyi seçecek ve cihaz seçilen süre kadarlık kaydı merkeze gönderecek.

4. Merkez gelen raporları anında işleyecek. Ceza kesilmesi gereken durumda hemen en yakın trafik ekibine bildirecek (belli aralıklarla trafik ekibinin sabit durması yeterli olacak). Trafik ekibi de hatalı aracı durdurup sıcak sıcak cezayı kesecek, tebliğ edecek hatta mobil POS cihazı ile tahsil edecek.

aynaya monte kamera

5.  Fahri müfettişin aracı için yapacağı yatırım (kamera, kayıt cihazı, sim kart, mobil hat vs..) maliyetleri kendisi tarafından karşılanacak. Masrafları karışlaması ve kazanç sağlayarak fahri müfettişliği teşvik etmesi için başarılı kesilen cezadan, raporlamayı yapan fahri müfettişe pay verilecek. Örneğin %10-15. Müfettiş 20-30 başarılı raporlama ile yaptığı yatırımı rahatlıkla karşılayabilecek. Böylece minimum merkezi yatırım ile büyük bir kontrol/denetim ağı kurulmuş olacak.

6. Raporlamalar geçerli/geçersiz şeklinde puanlanıp fahri müfettişin puanını oluşturacak. Buna göre fahri müfettişin yetkisi iptal edilebilir ya da komisyon oranı değiştirilebilir.

Daha fazla detaya girmeyeceğim ama kurgu üzerinde biraz çalışarak rahatlıkla bir çok sorunu çözmek mümkün olacaktır;

• Müfettişleri tespit etmek pek mümkün olmadığından uyanık sürücüler kural ihlali yapmaktan çekinecek.
• İspatlı ve kayıtlı şekilde, trafik polisi tarafından tebliğ edilen cezaya sürücünün itiraz edebilme durumu olmayacak.
• Merkezi kontrol ile fahri trafik müfettişinin keyfi işlem talebi yapmadığı denetlenebilecek.
• Devletin proje için büyük bir yatırım yapması gerekmeyecek, aynı anda istihdam ve kazanç imkanı sağlamış olacak.
• En önemlisi, trafik kurallarına daha çok uyan bir toplum yolunda adım atabileceğiz!

Daha az trafik kazalı, daha saygılı bir toplum için!